آخرین روز برپایی نشست‌های «10 روز با عکاسان» درحالی به فرآیند انتشار کتاب‌های مربوط به عکاسی گذشت که عنوان شد چاپ کتاب با هزینه شخصی خود هنرمندان زنگ‌های خطر را برای مسئولان فرهنگی و دولت نسبت به بی‌توجهی درباره این موضوع به صدا درآورده است.
به گزارش ستاد خبري چهارمين دوره «10 روز با عكاسان»، نهمين روز برگزاري اين رويداد كه شنبه، 26 دي در خانه هنرمندان برگزار شد، به انجمن عكاسان ايران اختصاص داشت. 

اولين نشست نهمين روز «10 روز با عكاسان» از سوي داریوش محمد خانی با موضوع «اسپانسر و عكاسي» برگزار شد. او عكاسان را به چند گروه تقسيم كرد:«عکاسان را به شش گروه تقسیم می‌کنیم که شامل عکاسان آماتور عمومی، عکاسان آماتور تفننی، عکاسان حرفه‌ای غیر مستقل، عکاسان سوپر حرفه‌ای، عکاسان آماتورهای متفکر و عکاسان حرفه‌ای جریان‌ساز.»

او در ادامه بیان کرد:«وقتي دانشجویان وارد رشته عکاسی می‌شوند، در ابتداي كار دچار سردرگمی هستند و زمانی که قرار است وارد حوزه کار شوند دچار افسردگی می‌شوند زیرا نمی‌دانند چه کاری را باید در هر مرحله انجام دهند.»

محمدخانی با نشان دادن عكس‌هايي درباره يك پروژه موفق چنين گفت:«برای انجام یک پروژه عکاسی موفق باید نیت عکاس، طرح پروژه، ارائه طرح، انجام پروژه، ارائه عکس‌ها، ایجاد فضای نقد، جمع آوری آرا، بررسی معایب و محاسن، ارائه عکس‌ها به صورت دائم (در یک شاخه)، اسطوره شدن عکاس و عکس‌ها مشخص شود. عکاسان نیاز به تهیه آرشیو از نوشته‌ها دارند. آثار خود را باید در اینترنت و کتابخانه‌ها ارائه دهند. همچنین تکرار، تناوب و تنوع نیازمند ادامه راه عکاس است.»

او درباره روش نوشتن طرح برای پروژه‌های عکاسی افزود:«روش نوشتن طرح شامل عنوان طرح (فارسی و انگلیسی)، طرح، همکاران و استادان راهنما، پیشنهاد به ارگان‌های مربوطه، مختصری درباره طرح، اهداف طرح، استفاده کنندگان طرح، منابع و نمونه‌های انجام شده، ابزارشناسی و چگونگی انجام پروژه، مدیریت زمان، هزینه‌های طرح و بستن قرار داد و... است.»

محمدخانی همچنين به لزوم وجود حامي مالي يا اسپانسر اشاره كرد: «عکاسان باید اسپانسر داشته باشند، همچنین باید 30 درصد از پول را قبل از شروع کار بگیرند تا در ادامه فعالیت دچار مشکل نشوند. درضمن نامه تامین اعتبار حتما باید گرفته شود.»

داریوش محمدخانی در ادامه درباره قرارداد و متن قرار داد صحبت کرد:«عکاسان باید بتوانند کارفرما را توجیه کنند. همچنین برای پروژه‌های مستند می‌توانیم اسپانسر بگیریم.»

دومين نشست نهمين روز با موضوع نشست «فرآیند تولید کتاب عکاسی برای نشر: كتاب‌هاي متن» با حضور اسماعیل عباسی به عنوان مدير پانل، عماد شاطریان از نشر بیدگل، علیرضا زمانی از نشر مرکب سپید و آرش کمالی از نشر کتاب پرگار برپا شد.

در ابتدای این مراسم اسماعیل عباسی گفت:«امروز قرار است در زمینه نشر كتاب‌های عکاسی صحبت و مشکلات و معضلات آن تا حدودی بررسی شود. شیوه کار در این زمینه به دو شیوه ناشران دولتی و ناشران خصوصی تقسیم می‌شود. البته باید راحت بگویم که کار با ناشران دولتی را باید کنار بگذاریم زیرا مدیران ناشران دولتی، حقوق‌بگیر هستند و برای آن‌ها مهم نیست که کتاب‌ها به فروش می‌رسد یا نمی‌رسد.»

عباسی در مورد ناشران دولتي چنين توضيح داد:«به نظر من ورود دولت در فعالیت‌های اقتصادی نتیجه منفی دارد و این کار از پایه و اساس اشتباه است. ناشران دولتی کاغذ را از دولت می‌گیرند و اگر کتاب‌ها به فروش نرسد به خود دولت می‌فروشند. طبق آمار به دست آمده ما بالاتر از 10 هزار ناشر در ایران داریم و 40 هزار عنوان سالانه منتشر می‌شود که تمامی این مسائل باید بررسی شود.»

در ادامه این مراسم آرش کمالی گفت:«انتشارات کتاب پرگار از سال 1390 فعالیت خود را آغاز کرده است.  من به عکاسی علاقه‌مند بودم ولی متوجه شدم که در سال های 1387 و 1388 هیچ کتابی برای مطالعه در این زمینه وجود ندارد یعنی اینکه کتاب‌های تخصصی در این زمینه نداشتیم. تمامی این نیازها سبب شد که تصمیم بگیرم به صورت مستقل در این حوزه فعالیت کنم. در مرحله اول کتاب دوزخ را منتشر کردیم البته درک من در زمینه عکاسی مختصر بود و با یک احساس دلی این کار را شروع کردم. برای فروش کتاب دوزح به مشکلاتی برخوردیم در نتیجه کمی دیدگاه خودم را تغییر دادم. تا به امروز کتاب‌های تکنیک ویرایش عکس، آن سوی دوربین، فن و هنر عکاسی، درک عکس و... منتشر شده است و کتاب «مفاهیم بنیادی عکاسی» نیز به زودی منتشر می‌شود. ما کتاب‌ها را با شناختی که از جامعه عکاسی داریم منتشر می‌کنیم. شورا نداریم ولی به فکر شورا هستیم.»

سپس علیرضا زمانی درباره نشر مرکب سپید گفت:«نشر مرکب سپید کار خود را از سال 1385 شروع کرده است. ما فقط به فکر عکاسی نبودیم و در زمینه‌های دیگر از جمله ادبیات و... فعالیت داشتیم. سپس وارد هنر شدیم و با دانشگاه‌های هنر ارتباط برقرار کرده و کتاب‌های هنری بیشتری منتشرشد، عکاسی هم یکی از شاخه‌های هنری بود. کتاب‌های منتشرشده در زمینه عکاسی شامل «در قاب دوربین»، «ماهیت عکس»، «نمادهای عکاسی» و... است. همانطور که می دانید موضوع نشر شامل دو بخش است یک بخش علاقه شخصی و بخش دیگر مسئله اقتصادی آن است که این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. ما در زمینه انتخاب کتاب خودمان را محدود به موضوع خاصی نمی‌کنیم. ما کتاب‌هایی را که پیشنهاد می‌شود، بررسی کرده و براساس بار علمی آن تصمیم می‌گیریم که کتاب را منتشر کنیم.» 

زمانی افزود:«کار ما تخصصی است. ما بیشتر ترجمه داریم و تالیف نداریم. مترجم باید عکاسی را خوب بداند تا بتواند مترجم این حوزه باشد.»

در ادامه عماد شاطریان درباره نشر بیدگل اظهار كرد:«نشر بیدگل از سال 1387 فعالیت خود را آغاز کرده است و تخصص این نشر در حوزه تئاتر و ادبیات نمایشی است. همچنین در حوزه عکاسی کتاب‌هایی از کریم مسیحی را منتشر کرده‌ایم که شامل در جهت عکس، شب سپیده می‌زند، شب سپیده می‌زند باری دگر، عکس و دیدن عکس و... است. نشر بیدگل سعی کرده در ارائه و فیزیک کتاب متفاوت‌تر باشد. اما در کل نشر یک کتاب خیلی سخت است زیرا شامل یافتن نویسنده، صفحه آرایی، مجوز، توزیع و... می‌شود.»  

شاطریان ادامه داد:«یکی از معضلات، توزیع کتاب‌ است. ما در هر بخش دبیر داریم. همچنین در نشر بیدگل مترجم، ویراستار، مدیر هنری و.. داریم. اما ویراستار به سختی پیدا می شود.»

در ادامه این نشست درباره مجوز کتاب صحبت شد که اسماعیل عباسی گفت:«خوشبختانه مجوز گرفتن برای کتاب امروزه تا حدودی بهتر شده است و امیدواریم این روند راحت‌تر شود.»

سپس آرش کمالی خاطرنشان کرد:«به طور کلی بازاریابی قبل از تولید خیلی مهم است و باید به آن توجه ویژه شود. به نظر من سیستم آموزشی باید تغییر کند و فقط به فکر گرفتن مدرک نباشیم.»

محمد خدادادی مترجم زاده نيز لوح های تقدیر را از سوی انجمن عکاسان ایران به اسماعیل عباسی، عماد شاطریان، علیرضا زمانی و آرش کمالی اهدا کرد.

بخش پایانی این نشست به رونمایی مجله «عکاسی» اختصاص داشت که در ابتدا تیزری از این مجله پخش شد. سپس سیوا شهبازی سردبیر و وثوقی مدیر مسئول این مجله از مسئولین همایش «10 روز با عکاسان» تشکر و قدردانی کردند. در آخر شهبازی، وثوقی، عباسی و ناگهی مجله عکاسی را در دست گرفته و در کنار هم عکس گرفتند.

سومين نشست اين روز نيز به «فرآيند توليد كتاب عكاسي براي نشر «كتاب‌هاي عكس» اختصاص داشت كه با حضور ناشران كتاب‌هاي عكس برگزار شد.

سيف الله صمديان كه مديريت اين پانل را برعهده داشت، با ارائه گزارشي از كتاب‌هاي چاپ شده در حوزه عكس در سال‌هاي اخير گفت:«اوایل انقلاب، هنرمندی چون نصرالله کسرائیان پوسترهایی منشر کرد که مردم آن‌ها را دوست داشتند و به فروش می‌رفت. بعدها که آمادگی جامعه و هنرمند بیشتر شد، «ایران سرزمین ما» و بعد از آن هم کتاب‌های مختلفی درباره‌ اقوام ایران چاپ کرد. کاوه گلستان هم با همکاری محمد صیاد کتاب «شورش» را چاپ کردند.»

او در مورد ناشرانی که در زمینه عکس فعالیت کرده‌اند، عنوان کرد:« تاكنون كتاب‌هاي متنوعي در اين زمينه به چاپ رسيده‌اند، اما انتشاراتي چون يساولي، ميردشتي، نشر نظر و كتاب آبان اقداماتي را انجام دادند كه مسائل هر دو طرف انتشاراتي و عكاس را مدنظر داشتند. آنچه آنها به آن توجه داشتند اين بود كه ايرانياني كه به خارج از كشور مهاجرت كرده‌اند نياز داشتند تصاويري را از وطن ببينند و به ديگران هم نشان دهند. بنابراین تصمیم بر این شد که در چهارمين دوره از ناشران رسمي كه عكس را مديوم اصلي خود قرار داده‌اند و همچنين عكاساني كه كتاب‌هاي عكس خود را با هزينه شخصی منتشر كرده‌اند، دعوت كنيم.»

صمديان سپس به يكي از پيشكسوتان حوزه عكس اشاره كرد:«به عنوان مثال مي‌توانم از فخرالدين فخرالديني نام ببرم كه به تنهايي بار تاريخ تصويری پنجاه سال گذشته ايران را برعهده گرفته است و با ديدن آثار او مي‌توان فهميد كه يك عكاس چقدر بايد تحمل و ظرافت در برخورد با افراد بزرگ داشته باشد. خبر دارم كه او براي چاپ آخرين كتاب خود حدود 200 ميليون تومان از جيب خود خرج كرده است كه زنگ خطري براي دولت و مسئولان فرهنگي است كه از اين موضوع حمايت نمي‌كنند.»

او ادامه داد:«باید به صورت جدی در زمینه کتاب عکاسی کار شود تا هم کارهای خوبی منتشر شود و هم سود بیشتری داشته باشد. تاریخ عکاسی هم بتواند با افتخار آن‌ها را به عنوان کتاب عکاسی معرفی کند. متاسفانه گاهی تحقیقات خوبی در این زمینه انجام می‌شود اما عکس‌ها به پای آن‌ها نمی‌رسند و همین موضوع کیفیت کار را پایین می‌آورد.» 

در بخش ديگري از اين نشست رضا يساولي، مدير انتشارات يساولي با ارئه گزارشي از چاپ كتاب‌هاي عكس اين انتشارات در سال‌هاي گذشته گفت:«ما فعاليت رسمي خود را بعد از انقلاب و از سال 58 با كتاب سير تحول هنر خط آغاز كرديم كه به دليل بازتاب‌هايي كه داشت تصميم گرفتيم فعالت جدي‌تري در زمينه هنر داشته باشيم. در سال‌هاي جنگ به دليل تبليغات منفي دولت‌هاي غربي احساس كرديم كه تحقير مي‌شويم و هويتمان از دست مي‌رود. همين موضوع انگيزه جدي شد تا افق نگاهمان را تنها به ايران معطوف نكنيم. در بحث ايران‌شناسي نياز بود چيزي را چاپ كنيم كه ايراني كه خارج از ايران است به خود بباوراند كه تبليغات منفي درست نيست و مي‌تواند تمدن 7 هزار ساله كشورش را با مديوم عكس به ديگران نشان دهد. در آن دوران تنها از طریق تصویر بود که می‌شد این کار را کرد و این حرکت فرهنگی می‌طلبید که آثار نفیس باشند، به همین دلیل این موضوع را هم در نظر گرفتیم.» 

او افزود:«عکاسان ما در آن دوره انگیزه بالایی داشتند، اما به دلایلی دیده نمی‌شدند. محمود شهرابی اولین کسی بود که در این راه از او کمک گرفتیم. کتاب ایران سرزمین افسانه‌ای سرآغازی شد برای این جریان. در این کتاب بیشتر از عکس‌های آرشیو شهرابی استفاده کردیم. درست است که برخی مسائل فنی کتاب‌های چاپ شده در آن دوره ممکن است خوب نباشد، اما این افتخار را داریم که دراین سال‌ها این راه را ادامه دادیم.»

محمدرضا بهمن‌پور، مدير نشر نظر نيز با بيان اينكه كتاب عكس به عنوان موضوع جدي در سال‌هاي اخير مورد توجه بوده است، گفت:«سعي ما براين بود كه به نياز اجتماع پاسخ دهيم در حال حاضر بيشترين رخدادي كه شاهد آن هستيم انفجار تصوير است. الان در همه فضاهای مجازی اين اتفاق درحال رخ دادن است و اكنون عكس تاثيرگذارترين رسانه موجود در دنياست. هدف ما در انتشارات نظر اين بود كه بخشي از تلاش افراد حرفه‌اي و صاحب نظر را بازتاب دهيم. سال گذشته تنها سه درصد از کل نشر به کتاب‫های هنر اختصاص داشت و از این سه درصد تنها چهار و نیم درصد به عکس که نشان می‫دهد واقعا باید در این زمینه بیشتر کار کرد. البته كاركردن با جماعت هنرمند خيلي سخت است به ویژه اديت و انتخاب عكس كار دشواري است. ما يك نگاه غريبه نداشتيم كه به عكس نگاه كند و نظر درست را بدهد.» 

او همچنین درباره همکاری نشر نظر با عباس کیارستمی برای چاپ آثارش اظهار کرد:«درباره کیارستمی صحبت کردن سخت است. ما هیچوقت در مراحل انتشار کتاب با او مشکلی نداشتیم. سعی کردیم با شخصیتی که کمتر در ایران و بیشتر در دنیا شناخته شده است حرفه‌ای عمل کنیم و ارتباط ما رابطه سود و زیان نبود. مگر در هر دوره چند چهره برجسته ملی داریم مثل شاملو در شعر ، شجریان در موسیقی ، کیارستمی در فیلم و ... در حد بضاعت‌مان سعی کردیم جلو برویم و کار کنیم.» 

صمدیان نیز در این باره گفت:«برخی عکاسان به صورت پراکنده کار می‌کنند و مجموعه‌شان را کامل نمی‌کنند تا انتشاراتی ترغیب به کار حرفه‌ای شود. کیارستمی کارهایش را به صورت مجموعه و پروژه جلو می‌برد، کامل می‌کند و تکلیف مردم هم با مجموعه او روشن است.» 

كاوه علي نقي، مدير انتشرات كتاب آبان نيز عنوان كرد:«من عکس را دوست دارم، اما عکاسی بلد نیستم. در مدت كوتاهي كه در زمينه نشر فعاليت داشتيم سعي كرديم آثار خوبي را ارائه دهيم. علاقه شخصي من به عكس باعث شد به چاپ كتاب عكس روي بياورم و بيشترين توجه ما به عكس‌هايي بود كه قدمت بالاي عكاسي در ايران را نشان مي‌داد. اميدوارم كه ارتباط عكاسي با ناشران اين حوزه بيشتر شود تا روز به روز بتوانيم كتاب‌هاي بهتري چاپ كنيم.»

صمدیان پس از صحبت‌های علی نقی گفت:«خیلی خوب است که شما عکاسی را دوست دارید. کسانی هستند که عکاسی بلدند، اما آن را دوست ندارند. به آن مهر ندارند. مثل یک کارمند سراغ دوربین‌شان می‌روند و دلخوش به جایزه و دیوار نمایشگاه هستند. انجمن عکاسان ایران در نظر دارد فهرستی از عکاسانی را که مجموعه کاملی برای انتشار کتاب دارند در اختیار ناشران قرار بدهد. با انقلابی که عکاسی در جای جای این کره خاکی ایجاد کرده باید این نیاز طبیعی جامعه بشری به عکس را با کمک عکاسان مرتفع کنیم.»

سپس سيدعباس ميرهاشمي، رئيس انجمن عكاسان انقلاب و دفاع مقدس گفت:«در دوره انقلاب تحول و دگرگوني را در حوزه عكس شاهد بوديم كه در دوره هشت ساله جنگ جهش بزرگي داشت اما متاسفانه سازماني به صورت جدي در اين زمينه فعاليت نمي‌كرد. بنابراين چند نفر از دوستان اوایل دهه 80 دور هم جمع شدند تا بخشی از این کار را پیش ببرند. ما با تشكيل انجمن در ابتدا به جمع آوري عكس‌ها روي آورديم و در ادامه لازم ديديم كه آنها را در قالبي كه يكي از بهترين آنها كتاب عكس است، منتشر كنيم. سعی ما این است، کارهایی که ارائه می‌شوند در حد توان، کیفیت قابل قبولی داشته باشند. در اين بين عكاسان زيادي هم در استان‌ها بودند كه آثارشان ديده نشده است. اميدوارم مقداري درك بيشتر و متقابل ميان حوزه نشر و عكاسان كارها را ساده‌تر كند و شاهد کارهای ارزشمندی باشیم.»

مجيد ميردشتي، مدير انتشرات ميردشتي در مورد تجربه خود اظهار كرد:«از سال 72 كار خود را آغاز كرده‌ايم. به دلیل علاقه‌ام به این حوزه و ارتباط فامیلی با آقای یساولی و به این سمت و سو رو آوردم. اولين كتاب ما در حوزه ايران شناسي بود. سعي كرديم كتاب‌هاي نفيسي چاپ كنيم كه حاصل آن 35 عنوان ايران شناسي از استان‌هاي مختلف است. در این بین با عکاسانی چون افشین بختیار، افشین علیزاده، داود وکیل‌زاده و... کار کردیم.»

فاطمه خسروجردي، گرافيست انتشارات ميردشتي هم ديگر سخنران نشست بود:«چاپ عكس يكي از سخت‌ترين كارهاي چاپ كتاب است و معمولا عكاسان اجازه مانور روي كارهايشان را نمي‌دهند. بخش طراحی انتشارات شامل 5 نفر است که سعي می شود و در يك چارچوب اساسي قدم برداريم.»

سپس صمدیان از فخرالدین فخرالدینی و مهدی منعم به عنوان دو ناشر مولف نام برد که آثارشان را با هزینه شخصی چاپ کرده‌اند. او درباره‌ی کارهای منعم و کتاب «قربانیان جنگ» این عکاس که در افتتاحیه 10 روز با عکاسان رونمایی شد، گفت:«منعم به خانه‌ایی که قلب و روح و جسم افراد آن‌ها از جنگ آسیب دیده بود سفر کرد و از قربانیان جنگ عکس گرفت. مسیر درمانی و تحولات اجتماعی و روحی و حتی اقتصادی آن‌ها را دنبال کرد. متاسفانه امثال او در عرصه فرهنگ و هنر جدی گرفته نمی‌شوند و فرهنگ امروز در حد شایعه تنزل پیدا کرده است. باید به خودمان بیاییم و بخش خصوصی هم در این زمینه فعالیت جدی داشته باشد.»

فخرالدين فخرالديني، عكاسي كه پرتره‌هايش از شهرت زيادي برخورددار است در پايان نشست گفت:«من ناشر نيستم اما مي‌خواستم يك امتحاني بكنم. اول قرار بود انتشارات يساولي اين كتاب را منتشر كند اما گفتم بد نيست خودم اين كار را انجام دهم چون آثار عكاسان خارجي را ديده بودم و با خودم گفتم چرا ما در ايران نمي‌توانيم چنين كاري كنيم. با همه مشكلات موجود موفق شدم كتاب دوم پرتره‌ها را همراه نقاشي‌هايم منتشر كنم. هدف، شخصيت گرايي در پرتره افراد است تا آنها را همانطور كه هستند نشان دهند. نه اینکه بخواهم بهره مالی ببرم و صرفا برای مادیات نبود. بیشتر برای علاقه شخصی‌ام بود.»

در پایان آثار دو کتاب پرتره‌های فخرالدین فخرالدینی در کلیپی با موسیقی فرهاد فخرالدینی برای حاضران پخش شد و مهمانان نشست تقدیر شدند.

ستاد خبری چهارمین دوره ده روز با عکاسان ایران